Σύγχρονες Μικροϊστορίες του Λιμανιού της Κω
Μανδράκι: Ένας χώρος που αλλάζει – Ή μήπως παρακμάζει;
Περπατώντας την περίμετρο του λιμανιού της Κω, από τη ΔΕΗ μέχρι το Επαρχείο, οι εικόνες που συναντά κανείς γεννούν προβληματισμό. Οι αλλεπάλληλες τροποποιήσεις που έχουν γίνει με τα χρόνια αφήνουν πίσω τους μια αίσθηση απώλειας. Η τουριστική ανάπτυξη αναδιαμόρφωσε τον χώρο, όμως κάθε αλλαγή σήμανε και μια θυσία:
- Το καρνάγιο εξαφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970, παραχωρώντας τη θέση του στις απαιτήσεις του τουρισμού.
- Τα μεγάλα αρμυρίκια ξεριζώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980, καθώς θεωρήθηκαν εμπόδιο στην τουριστική ανάπλαση.
- Οι ψαράδες και τα ψαροκάικα, που κάποτε χρωμάτιζαν το τοπίο, εξαλείφθηκαν από την «υπερδύναμη» τουρισμός και την πολιτική απόσυρσης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
- Το κτήριο-τερματικός σταθμός κατεδαφίστηκε μετά τον σεισμό του 2017 και αντικαταστάθηκε από μια πρόχειρη κατασκευή.
- Το μοντέρνο στέγαστρο με τα εφελκυόμενα στοιχεία κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 2000, λόγω έλλειψης συντήρησης.
Η σημερινή εικόνα του Μανδρακίου προκαλεί απογοήτευση:
- Ο χώρος Σένγκεν εγκαταλελειμμένος,
- Το οδόστρωμα, ο ποδηλατόδρομος και τα πεζοδρόμια έχουν παραμείνει ίδια εδώ και 20 χρόνια,
- Τα κτήρια της Ανωτέρας Σχολής Τουριστικών Επαγγελμάτων και του Αζήλου σε πλήρη εγκατάλειψη,
- Οι δημόσιοι χώροι πρασίνου και ο δημοτικός ανθόκηπος αφημένοι στη μοίρα τους,
- Το σύμπλεγμα του Ιπποκράτη πνιγμένο από πρόχειρες εγκαταστάσεις μικροπωλητών.
Στην απέναντι πλευρά του λιμανιού, η λεωφόρος των φοινίκων, η πλατεία της προτομής του Ιπποκράτη και ο χώρος του πλατάνου παραμένουν χωρίς τη φροντίδα που τους αξίζει. Το τζαμί της Λόντζας βρίσκεται σε μόνιμη αναμονή επισκευής, ενώ ο παραλιακός πεζόδρομος που οδηγεί στο κάστρο διατηρεί την ίδια εικόνα φθοράς.
Το Λιμενικό Ταμείο απουσιάζει. Ταξιδιώτες σέρνουν τις βαλίτσες τους πάνω σε κακοτράχαλα πεζοδρόμια, βλέποντας τις ρόδες να εκτοξεύονται στη θάλασσα και αναρωτιούνται: «Είναι δυνατόν να μην ενδιαφέρεται κανείς;»
Οι Ψαράδες: Ένα Επάγγελμα που Σβήνει
Στο λιμάνι έχουν απομείνει μόλις 5-6 ψαράδες, όλοι συνταξιούχοι ή κοντά στη σύνταξη. Περιμένουν την επόμενη δόση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όχι για να ανανεώσουν τα καΐκια τους, αλλά για να τα κόψουν, εισπράττοντας την επιδότηση που θα τους επιτρέψει να κλείσουν χρέη και υποχρεώσεις.
Το ψάρεμα έχει γίνει μια μάχη χωρίς αντίκρισμα:
- Τα λαγόψαρα καταστρέφουν τα δίχτυα τους καθημερινά.
- Τα αλιεύματα είναι ελάχιστα, χωρίς καμία δυνατότητα αποζημίωσης.
- Το κράτος δεν παρέχει στήριξη, ούτε πρόνοια.
Οι ψαράδες δεν ανησυχούν τόσο για τη θάλασσα, όσο για τις υπηρεσίες και το κράτος.
Ένα Επάγγελμα Που Διώκεται από τη Γραφειοκρατία
- Η ανανέωση της άδειας αλιείας γίνεται κάθε δύο χρόνια, μόνο ηλεκτρονικά.
- Το ετήσιο βοήθημα των λιγότερων από 1.000 ευρώ δίνεται κάθε επτά χρόνια, μόνο ηλεκτρονικά.
- Για να αντικαταστήσουν τις φωτοβολίδες ασφάλειας στα καΐκια τους, χρειάζονται 20 δικαιολογητικά από διάφορες υπηρεσίες: λιμεναρχείο, αστυνομία, γιατρούς.
Το αποτέλεσμα; Περισσότερα έξοδα, λιγότερα έσοδα. Ένα παραδοσιακό επάγγελμα οδηγείται σε εξαφάνιση.
Η Γραμμή προς την Τουρκία: Απόλυτος Έλεγχος από τους Γείτονες
Το «ΜΙΛΕΝΑ» ήταν το τελευταίο σκάφος κωακής ιδιοκτησίας που εξυπηρέτησε τη γραμμή Κως – Bodrum το 2024.
Πριν 30 χρόνια, η γραμμή εξυπηρετούνταν αποκλειστικά από ελληνικά πλοία. Σήμερα, δεν υπάρχει κανένα ελληνικό σκάφος να εξυπηρετεί τη σύνδεση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου με τα μικρασιατικά παράλια.
Πώς συνέβη αυτό;
- Στη δεκαετία του ’90, γίνονταν συλλαλητήρια για το κλείσιμο της γραμμής, λόγω των ζημιών που προκαλούσε στην τοπική αγορά.
- Σήμερα, η κατάσταση έχει αντιστραφεί: τα τουρκικά πλοία κυριαρχούν, ενώ η ελληνική ναυτοσύνη παραμερίστηκε.
Το Λιμενικό Ταμείο Κω δεν στάθηκε αρωγός στους τελευταίους Έλληνες πλοιοκτήτες. Ο τελευταίος Κώος ιδιοκτήτης ζήτησε ένα προνομιακό κιόσκι στον χώρο Σένγκεν για να κόβει περισσότερα εισιτήρια και να επιβιώσει. Το αίτημα απορρίφθηκε.
Μια Ολόκληρη Εποχή Κλείνει
Η Κως αλλάζει, όμως το ερώτημα είναι: αλλάζει προς το καλύτερο;
Η ιστορική της ταυτότητα φθίνει. Στη θέση της δεν μπαίνει τίποτα νέο, τίποτα ουσιαστικό. Χάνονται δεξιοτεχνίες, γνώσεις, αξίες. Ολόκληρες επαγγελματικές κατηγορίες εξαφανίζονται.
Και η αλλαγή, για πολλούς, σημαίνει μία και μοναδική επιλογή: τέλος.
