«Στα κάγκελα» Δήμοι και Περιφέρειες για τη Στρατηγική Μελέτη καύσης απορριμμάτων
Σοβαρές πρωτοβουλίες καλείται να αναλάβει η κυβέρνηση, καθώς περιφέρειες και δήμοι σε όλη τη χώρα εκφράζουν ανοιχτά την αντίθεσή τους στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το εθνικό σχέδιο ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων, η δημόσια διαβούλευση της οποίας ολοκληρώνεται στις 17 Οκτωβρίου.
Χθες, το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής γνωμοδότησε αρνητικά επί της μελέτης, στέλνοντας σαφές μήνυμα για την κατεύθυνση που θεωρεί ότι πρέπει να ακολουθηθεί. Στο ίδιο μήκος κύματος και το Δημοτικό Συμβούλιο Αθηναίων, το οποίο επίσης εξέφρασε την αντίθεσή του.
Η ΣΜΠΕ αφορά τη δημιουργία του πρώτου ολοκληρωμένου δικτύου έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης (καύσης) απορριμματογενών ενεργειακών πρώτων υλών (ΑΕΠΥ) από αστικά στερεά απόβλητα (ΑΣΑ). Πρόκειται για έργο με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2030, το οποίο εντάσσεται στον εθνικό σχεδιασμό για την κυκλική οικονομία και τη σύγχρονη διαχείριση απορριμμάτων. Αν και το σχέδιο είχε εξαγγελθεί από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ήδη από το 2019, μέχρι σήμερα δεν έχει προχωρήσει ουσιαστικά.
Το αγκάθι της χωροθέτησης και του κόστους
Η χωροθέτηση των μονάδων αποτελεί το πιο ευαίσθητο και εκρηκτικό σημείο της συζήτησης. Η έλλειψη σαφών τοποθεσιών έχει προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις, με δήμους και κατοίκους να καταγγέλλουν αιφνιδιασμό και απουσία ουσιαστικής διαβούλευσης.
«Μιλάνε για έξι μονάδες καύσης, αλλά δεν λένε πού θα γίνουν. Ποιες περιοχές, ποιοι δήμοι, ποιοι κάτοικοι θα τις δεχτούν; Οι κοινωνίες αιφνιδιάζονται και ζητούν σαφήνεια», τονίζουν αυτοδιοικητικοί παράγοντες.
Η απουσία καθορισμένων θέσεων δυσχεραίνει τη συμμετοχή των πολιτών και αποδυναμώνει τον δημόσιο έλεγχο. Όπως επισημαίνει ο δήμαρχος Πετρούπολης, Βαγγέλης Σίμος, «όλες οι προηγούμενες μελέτες είχαν σαφή χωροθέτηση. Τώρα ούτε αριθμητικά στοιχεία υπάρχουν ούτε σοβαρή διαβούλευση με την αγορά. Δίνεται η εντύπωση ότι η απόφαση είναι προαποφασισμένη».
Οι προτεινόμενες μονάδες
Το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει την κατασκευή έξι μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων, συνολικού εκτιμώμενου προϋπολογισμού άνω του 1 δισ. ευρώ:
-
Κοζάνη: Δυναμικότητα 288.000 τόνων/έτος. Θα εξυπηρετεί τη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία, Θεσσαλία και Κέρκυρα. Η ΔΕΗ έχει ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για την κατασκευή.
-
Ροδόπη ή Ξάνθη: 62.000 τόνοι/έτος, για τη Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία.
-
Αρκαδία, Αχαΐα ή Ηλεία: 154.000 τόνοι/έτος, για τη Δυτική Ελλάδα και τα Ιόνια νησιά.
-
Βοιωτία: 186.000 τόνοι/έτος, για Στερεά Ελλάδα και τμήμα της Αττικής.
-
Αττική: 356.000 τόνοι/έτος, θα καλύπτει μεγάλο μέρος της Περιφέρειας και τα νησιά του Αιγαίου (Σύρο, Νάξο, Κω, Ρόδο κ.ά.).
-
Ηράκλειο: 140.000 τόνοι/έτος, για την Κρήτη και τις Κυκλάδες.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν οι αιρετοί, η αποτύπωση αυτή είναι ασαφής και δεν προσδιορίζει συγκεκριμένες θέσεις.
Το οικονομικό βάρος
Το κόστος των έργων και η επιβάρυνση των πολιτών αποτελούν ακόμη έναν κρίσιμο παράγοντα. Αν και η ΣΜΠΕ δεν αναφέρει ακριβή ποσά, εκτιμάται ότι κάθε μονάδα θα απαιτήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για κατασκευή και εξοπλισμό. Το τέλος εισόδου («gate fee») αναμένεται να φθάνει τα 85 ευρώ/τόνο, ενώ θα προστεθεί και το κόστος επεξεργασίας υπολειμμάτων, αυξάνοντας το συνολικό βάρος για τους δήμους και τους πολίτες.
Η θέση του Υπουργείου
Απαντώντας στις αντιδράσεις, ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, από το βήμα του Olympia Forum VI υπερασπίστηκε το σχέδιο, επικαλούμενος τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της χώρας.
Όπως τόνισε, η Ελλάδα πρέπει να επιτύχει ανακύκλωση στο 65% και περιορισμό ταφής στο 10%, με τις νέες μονάδες να επεξεργάζονται 1,2 εκατ. τόνους απορριμμάτων ετησίως – ποσότητα που αντιστοιχεί στο υπόλειμμα μετά την ανακύκλωση. «Έτσι, η χώρα δεν θα χρειάζεται πλέον ΧΥΤΑ», δήλωσε, υποστηρίζοντας πως τα υπολείμματα θα οδηγούνται για ενεργειακή αξιοποίηση αντί να θάβονται.
